یارانه یا سوبسید، به نوعی از کمک مالی گفته می‌شود که از سوی دولت به یک تجارت یا بخش اقتصادی پرداخت می‌شود. نوع دیگر یارانه کمک‌هایی است که از سوی دولت برای افزایش رفاه حال مردم به کالا و یا خدمات ارائه شده از سوی دولت به مردم داده می‌شود تا رفاه عمومی جامعه افزایش یابد.

بر اساس تعریف بانک جهانی یارانه سود اقتصادی است که معمولاً دولت‌ها به تولیدکنندگان کالا برای تقویت بازار رقابتی کشور‌ها پرداخت می‌کنند و این یارانه‌ها ممکن است مستقیم یا غیرمستقیم باشد.

---

یارانه‌ها را از نظر نوع می‌توان به دو نوع یارانه‌های صادراتی و یا یارانه‌های داخلی تقسیم کرد. یارانه صادراتی را دولت‌ها برای ترغیب شرکت‌های خصوصی برای ترغیب جهت صادرات محصول پرداخت می‌کنند و یارانه داخلی نیز کمکی است که دولت‌ها به صورت غیر مستقیم به مردم جامعه خود پرداخت می‌کنند.

هر چند تا دوران جنگ‌های جهانی چیزی به نام یارانه به شکل کنونی آن معنا نداشت و افرادی، چون آدام اسمیت بنیان‌گذار مکتب کلاسیک‌ها از مخالفان جدی دخالت دولت در فعالیت‌های اقتصادی بودند، بعد ازجنگ جهانی دوم و ایجاد تورم و رکود شدید اقتصادی در کشور‌های غربی مکتب‌های جدیدی نیز در عرصه اقتصاد ظهور پیدا کردند که از جمله آن می‌توان به اندیشه‌های اقتصادی کینز اشاره کرد؛ اندیشه‌هایی که عقیده داشتند دخالت دولت در تنظیم و تعادل بخشیدن به اقتصاد یکی از وظایف مهم دولت در رشد اقتصادی است.

از نظر دولت‌ها یارانه نوعی مالیات منفی محسوب می‌شود که باید در رده مالیات‌ها در بودجه دولتی لحاظ شود. به این دلیل یارانه را مالیات منفی به حساب می‌آورند که این مالیات از طرف دولتها، پرداخت می‌شود.

---

هر چند پرداخت یارانه در ایران دارای سابقه‌ای طولانی است، اما تا سال ۱۳۵۴ و دورانی که قیمت نفت به یک باره افزایش یافت، عملاً یارانه چندانی برای افزایش رفاه مردم پرداخت نمی‌شد. پس از انقلاب اسلامی پرداخت یارانه به صورت غیر مستقیم و با تزریق به بازار و بخش‌های مختلف تولیدی در دستور کار قرار گرفت.

---

از نیمه دوم سال ۱۳۸۹ و با تصویب مجلس شورای اسلامی پرداخت یارانه‌ها به صورت نقدی و به حساب هر خانوار با نرخ ۴۵۵۰۰ تومان آغاز شد. این یارانه همچنان و بدون تغییر مبلغ به حساب سرپرست خانوار‌های ایرانی پرداخت می‌شود. با این توضیح که در طول سال‌های گذشته بخش زیادی از خانواده‌های پر درآمد جامعه از سوی دولت از دریافت یارانه منع شدند.

در لایحه بودجه ۹۷ نیز پرداخت یارانه با مبلغ ۴۵۵۰۰ تومان به حساب سرپرست خانوار‌های نیازمند مد نظر قرار گرفته است و دولت مسئولیت حذف خانواده‌های مرفه را از این لیست بر عهده استانداری‌ها قرار داده است.