تمدید پاسپورت، اقدامی حیاتی برای سفر خارجی

شاید تصور کنید پس از خرید بلیط هواپیما و رزرو هتل، تنها خرده‌کاری‌هایی مانند بستن چمدان باقی می‌ماند. اما اگر حواستان به تاریخ گذرنامه‌تان نباشد، تمام حساب و کتاب‌هایتان به هم خواهد ریخت. اگر پاسپورت شما به مدت شش ماه پس از زمان خروج از کشور اعتبار نداشته باشد، سفر خارجی خود را کنسل‌شده بدانید. البته این مورد بیشتر در سفر به کشورهایی پیش می‌آید که نیاز به ویزا ندارند؛ چرا که وقتی برای دریافت ویزا به کنسولگری‌ها مراجعه می‌کنید، اعتبار پاسپورت توسط آن‌ها کنترل می‌شود.

حالا این سوال پیش می‌آید که برای تمدید گذرنامه چه کار باید کرد و شرایط تمدید پاسپورت چیست؟ برای این کار باید تمام مدارک مورد نیاز را تهیه کنید و به یکی از دفاتر پلیس+ 10 ببرید. با توجه به اینکه دفاتر خدمات الکترونیکی پلیس+10 معمولا شلوغ هستند، بهتر است برای صرفه‌جویی در زمان خود، نزدیک‌ترین دفتر پلیس+10 به محل کار یا منزل را از طریق سایت دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی جستجو و پیدا کنید.

مدارک را به همراه فرم‌هایی که تکمیل کرده‌اید به افسر گذرنامه تحویل دهید. در رابطه با مدت زمان صدور پاسپورت باید به شما بگوییم که معمولا طی دو تا سه روز پاسپورت از طریق پست به دست متقاضی می‌رسد، اما با توجه به تاخیر در روند ارسال یا مشکلات دیگر، این زمان ممکن است نهایتا تا 10 روز طول بکشد.

مدارک مورد نیاز برای دریافت، تمدید و تعویض گذرنامه یکسان است که در ادامه به شرح کامل آن می‌پردازیم:

مدارک مورد نیاز برای اخذ یا تمدید پاسپورت

مدارک لازم برای گرفتن پاسپورت شامل یک سری موارد مشترک میان بانوان و آقایان(برای کلیه متقاضیان) و یک سری مدارک جداگانه برای هرکدام از این دسته است. بنابراین تهیه موارد مشترک و مدارک اختصاصی مربوط به بانوان و آقایان برای گرفتن پاسپورت ضروری است. توجه داشته باشید که هنگام ارائه مدارک در دفتر پلیس +10، حضور شخص متقاضی (صاحب گذرنامه) در همه گروه‌های سنی الزامی است.

• اصل شناسنامه و کارت ملی و یا تاییدیه ثبت احوال برای کلیه متقاضیان دریافت پاسپورت
• ارائه اصل آخرین گذرنامه (در صورتی که هنوز معتبر است.)
• تصویر بیومتریک که در دفاتر پلیس+10 انجام می‌شود. (موارد مربوط به تصویر بیومتریک در بخش بعدی به‌طور کامل شرح داده شده است.)
• برای افراد زیر 18 سال، اجازه محضری از سوی پدر و یا قیم قانونی ضروری است.
• افراد بالای 15 سال ضمن حضور در دفتر، می‌باست شناسنامه عکس‌دار ارائه دهند.
• افراد زیر 15 سال، برای اخذ پاسپورت باید دفترچه بیمه، گواهی اشتغال به تحصیل و یا گذرنامه عکس‌دار خود را تحویل ماموران صدور دهند.
• بازنشستگان نظامی که 5 سال تمام از بازنشستگی آن‌ها نگذشته است، باید از حفاظت یگان خود اجازه کتبی به همراه داشته باشند.
• بازنشستگان نظامی که 5 سال تمام از بازنشستگی آن‌ها گذشته می‌گذرد، می‌بایست اصل و کپی کارت کانون بازنشستگان را ارائه دهند. (نیازی به ارائه گواهی از سازمان متبوع نیست.)
• نظامی‌هایی که هنوز مشغول کار هستند، باید نامه موافقت حفاظت یگان مربوطه را ابتدا به دبیرخانه اداره گذرنامه ارائه و پس از ثبت به دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی ارائه کنند.
• برای متولدین خارج از کشور، ارائه مدرک نحوه ورود الزامی است.

الزامات تصویر بیومتریک یا عکس پاسپورت

در حال حاضر تمام دفاتر پلیس+10، جهت عکس‌برداری بیومتریک از چهره و اثر انگشت مطابق با استانداردهای پلیس، مجهز شده‌اند. برای اینکه به راحتی و در کوتاه‌ترین زمان ممکن بتوانید از کیوسک‌های پیشرفته دفاتر استفاده کنید، باید به نکات زیر توجه کنید.

توجه داشته باشید که مدت انقضای تصویر چهره اخذ شده در دفاتر خدمات الکترونیکی سه سال است و در صورت مراجعه پس از سه سال، باید تصویر جدید تهیه کنید.

در صورت مراجعه برای دریافت یک خدمت بیش از یک بار در عرض کم‌تر از سه سال، تصویر چهره قبلی منقضی شده و باید تصویر جدید تهیه شود.

رعایت وضعیت ظاهری استاندارد برابر با اصول اعلام‌شده از طرف نیروی انتظامی جمهوری اسلامی در درگاه خدمات الکترونیک انتظامی که عبارت است از:

شرایط اختصاصی خانم‌ها برای تصویر بیومتریک

1. حجاب کامل (عدم نمایش تار و ریشه مو)
2. بدون آرایش غیر متعارف
3. بدون عینک
4. استفاده از مقنعه یا روسری بدون طرح و نقش (رنگ آن سفید و سبز تیره یا روشن نباشد)
5. مشخص بودن گردی کامل صورت شامل گوشه ابروها، گونه‌ها، چانه و پیشانی
6. عدم استفاده از وسایل تزئینی در چهره (مانند نگین روی بینی و دندان)
7. در خدمت گذرنامه حجاب کامل برای بانوان بالای 5 سال الزامی است
8. در خدمت گذرنامه لباس دختران زیر 5 سال باید پوشیده و گوش ها کاملاً نمایان باشد

شرایط اختصاصی آقایان برای تصویر بیومتریک

1. بدون آرایش
2. بدون عینک
3. بدون کلاه
4. بدون کروات
5. بدون گردنبند
6. بدون وجود نوشته یا برچسب روی لباس
7. عدم استفاده از لباس سفید و رنگ سبز (تیره یا روشن)
8. عدم استفاده از لباس های یقه باز و یا کاپشن‌های یقه بلند
9. نمایان بودن تمام اجزا صورت بخصوص هردو گوش
10. عدم استفاده از وسایل تزئینی در چهره
11. عدم استفاده از مدل موی سر غیر متعارف
12. محاسن باید مطابق عرف جامعه به گونه‌ای که لبها پیدا باشد (ریش پروفسوری جهت کارت پایان خدمت یا معافیت قابل قبول نیست)
13. لباس روحانیت و عمامه برای روحانیون قابل قبول است.

استثنائات شرایط اخذ چهره برای تصویر بیومتریک

افرادی که شامل موارد زیر می‌شوند نمی‌توانند از کیوسک‌های دفاتر استفاده کنند و می‌بایست در زمان مراجعه به دفاتر، عکسی مطابق با استاندارد‌های ذکر شده را همراه خود داشته باشند.

1. نوزادان زیر 3 سال
2. افراد دارای جراحت از ناحیه سر
3. شفاجویانی که شیمی درمانی می شوند
4. افرادی که جراحی زیبایی روی صورت داشته اند و هنوز دوره درمان کامل نشده است.
5. اقلیت مذهبی با محاسن خاص

مدارک اختصاصی مورد نیاز برای اخذ گذرنامه توسط آقایان

• ارائه اصل و کپی کارت پایان خدمت یا معافیت صرفا هوشمند (کارت معافیت‌های قدیمی فاقد اعتبار هستند.) و یا مجوز رسمی از سازمان وظیفه عمومی برای مشمولین

کسانی که برای تعویض کارت پایان خدمت یا معافیت قدیمی به هوشمند اقدام کرده باشند، بعد از گذشت 24 ساعت از درخواست تعویض، می‌توانند با ارائه برگه ثبت درخواست تعویض کارت به افسران گذرنامه مستقر در دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی، درخواست صدور یا تعویض گذرنامه دهند.

افراد بالای 50 سال نیازی به همراه داشتن کارت پایان خدمت ندارند.

• آقایان دانشجو یا دانش‌آموز برای خروج از کشور می‌بایست نامه از محصل تحصیل خود دریافت و به سازمان نظام وظیفه عمومی تحویل دهند.

مدارک اختصاصی مورد نیاز برای اخذ گذرنامه توسط خانم‌ها

• بانوان متاهل باید اجازه کتبی و محضری از همسر خود به همراه داشته باشند.

بانوان مقیم خارج در صورتی که همسر خارجی داشته باشند، دیگر به اجازه محضری همسر نیازی ندارند، همچنین اقامت با گذرنامه ایرانی قابل قبول است.

بانوانی که همسر خود را از دست داده‌اند، باید اصل گواهی فوت و یا اصل شناسنامه باطل شده همسر خود را نیز به همراه داشته باشند.

خانم‌هایی که از همسر خود جدا شده‌اند، برای اخذ گذرنامه باید اصل طلاق‌نامه خود را تحویل دهند.

برای اخذ پاسپورت چقدر باید بپردازیم؟

گذراندن مراحل اداری به منظور اخذ گذرنامه یکی از مراحل دریافت گذرنامه است. کسی که قصد گرفتن پاسپورت با تمدید آن را دارد، باید به دفاتر دفاتر الکترونیکی نیروی انتظامی یا پلیس+10 مراجعه کند. انجام هرکدام از مراحل دریافت گذرنامه در این دفاتر شامل هزینه‌های مختلفی است که طبعا مبلغ آن سالانه دچار تغییر می‌شود. در حال حاضر هزینه پاسپورت در 1400  شامل موارد زیر است:

1. هزینه صدور گذرنامه: 1,250,000 ریال
2. هزینه عوارض شهرداری: 62,500 ریال
3. خدمات گذرنامه: 731,520 ریال
4. هزینه عکاسی و احراز هویت که در کیوسک‌های مستقر در دفاتر به صورت جداگانه انجام می‌شود: 430,000 ریال

لازم به ذکر است که پرداخت مبالغ نام برده تنها از طریق دستگاه کارتخوان مستقر در پلیس +10 امکان‌پذیر است و واریز از طریق اینترنت، فیش واریزی بانک و یا عابربانک به هیچ عنوان قابل قبول نیست.

ایران و پاسپورت آن

در ایران نیز، پاسپورت برای خروج از کشور صادر می‌شود. صدور پاسپورت بر اساس ارکان مربوط به قوانین گذرنامه تنها در صورتی امکان‌پذیر است که شخص مربوطه اسنادی برای اثبات هویت ایرانی خود ارائه کند. همان‌طور که می‌دانید خروج از کشور بدون پاسپورت با قانون مغایرت دارد. بنابراین برای تایید و صدور پاسپورت می‌توانید به پلیس گذرنامه مراجعه کنید.

این افراد از جانب وزارت امور خارجه برای این کار انتخاب شده‌اند تا امور مربوط به ورود و خروج از کشور را بر عهده بگیرند. طبق اصل 5 و 14 قانون گذرنامه که در سال 1351 تصویب شد، پاسپورت افراد هنگام ورود و خروج از کشور باید توسط ماموران مربوطه بررسی شود. در ضمن افرادی که پاسپورت نداشته باشند، حق ورود به خاک ایران را ندارند.

چند نوع گذرنامه داریم؟

در حال حاضر مطابق قانون، گذرنامه‌های ایران به سه دسته‌بندی کلی تقسیم‌ می‌شوند که در ادامه به معرفی آن‌های می‌پردازیم:

پاسپورت گردشگری

گذرنامه گردشگری یا توریستی همان گذرنامه عادی است که برای هر فردی از یک کشور صادر می‌شود. این پاسپورت برای سفر، تجارت و تحصیلات خارج از کشور کارایی دارد. پاسپورت گردشگری در خارج از کشور به وسیله ماموران کنسولی وزارت امور خارجی و در داخل کشور توسط ماموران نیروی انتظامی صادر می‌شود.

پاسپورت دیپلماتیک

همانطور که از نام آن پیداست، این نوع گذرنامه به دیپلمات‌ها و مسئولین سیاسی کشورها اختصاص پیدا می‌کند. معمولا قوانین صدور این نوع پاسپورت‌ها با سایر پاسپورت‌ها اندکی تفاوت دارد.

پاسپورت خدمت

پاسپورت خدمت برای کارمندان دولت صادر می‌شود تا به راحتی بتوانند به سفرهای کاری بروند. شرایط گرفتن پاسپورت خدمت هم قوانینی شبیه پاسپورت سیاسی دارد. در قانون 14 گذرنامه آمده که افراد عادی باید گذرنامه‌های خود را از شهربانی کل کشور دریافت کنند. از سوی دیگر نیز کارمندان کنسولی یا سیاسی خارج از کشور باید کارهای مربوطه را انجام دهند.

چه کسانی شرایط گرفتن پاسپورت را ندارند؟

اخذ گذرنامه به قوانین مربوطه بستگی دارد، اما صدور آن به شرایطی وابسته است. به همین خاطر افرادی که در ادامه می‌گوییم، شرایط گرفتن پاسپورت را ندارند:

• افرادی که طبق دستور کتبی مسئولین قضایی، اجازه ندارند از ایران خارج شوند.
• افرادی که سوءپیشینه داشته باشند، اجازه خروج از کشور را ندارند. (افراد 2 سال پس از زمان سوءپیشینه‌شان می‌توانند پاسپورت بگیرند.)
• کسانی که خروجشان از کشور بنا بر نظر مسئولین به حکومت آسیب می‌رساند.
• کسانی که مالیات و مبالغی را به دادگستری و ثبت اسناد بدهکار باشند.

چه کسانی شرایط گرفتن پاسپورت را دارند؟

تمام افرادی که مشکلات فوق را نداشته باشند، می‌توانند با ارائه مدارک لازم برای گرفتن پاسپورت به دفاتر پلیس+10 مراجعه کنند. علاوه‌براین صدور گذرنامه برای کودکان زیر 18 سال با اجازه ولی کودک مانعی ندارد. افراد مشمول خدمت سربازی نیز تنها در صورت داشتن دستور کتبی از اداره وظیفه عمومی می‌توانند از کشور خارج شوند.

همان طور که پیشتر اشاره شد، خانم‌های متاهل هم برای خروج از کشور به اجازه رسمی و کتبی همسرشان نیاز دارند. البته لازم به ذکر است که افراد در شرایط حاد و بحرانی می‌توانند با تهیه مجوز از دادگستری شهر خود، اقدام به خروج از کشور کنند.

پاسپورت برای افراد زیر 18 سال

در حال حاضر برای تمام شهروندان و بدون هیچ‌گونه محدودیت سنی، پاسپورت مستقل صادر می‌شود اما گرفتن پاسپورت برای افراد زیر 18 سال با اجازه کتبی ولی امکان‌پذیر است.

پاسپورت چقدر اعتبار دارد؟

تمام مدارکی که نشان‌دهنده هویت ما باشد یک تاریخ انقضا دارد. پاسپورت نیز از این قاعده مستثنی نیست. طبق قوانین مربوط به گذرنامه، هر پاسپورت تا 5 سال معتبر است. پس از اتمام این دوره پنج ساله، فرد باید با توجه به شرایط تمدید پاسپورت و با ارائه مدارک مورد نیاز، گذرنامه خود را تمدید کند. با اینکه می‌توانید با پاسپورت خود به کشورهای بی‌شماری سفر کنید؛ اما در صورت عدم اجازه ورود به برخی از کشورها از طرف دولت، سفر شما امکان پذیر نخواهد بود.

اگر پاسپورت خود را گم کردیم چه کنیم؟

چنانچه پاسپورت خود را گم کردید یا دفترچه پاسپورتتان به هر علتی مخدوش شد باید از پلیس+10 کمک بگیرید. اگر در تهران ساکن باشید، ابتدا باید گزارش مفقودی پاسپورت خود را به اداره گذرنامه تهران واقع در خیابان مطهری، خیابان کوه نور، ارائه دهید، در صورتی که ساکن سایر استان‌ها هستید، باید گزارش مفقودی را به اداره گذرنامه استان خود اعلام کنید.

تبصره: اگر اعتبار گذرنامه شما به اتمام رشده و مفقود یا مخدوش شده است، احتیاجی به اعلام مفقودی نخواهید داشت و فقط کافی است به دفاتر مراجعه کنید، بعد از اعلام مفقودی هم، باید همان روند گرفتن گذرنامه را برای صدور مجدد طی کنید.

شرایط گرفتن پاسپورت برای مشمولان خدمت وظیفه عمومی

قوانین و شرایط گرفتن پاسپورت برای افرادی که مشمول خدمت وظیفه عمومی هستند، نسبت به افرادی که کارت پایان خدمت دارند کمی متفاوت‌تر است. بنابر قوانین، مردانی که به سن قانونی رسیده باشند مشمول خدمت وظیفه خواهند بود. حال ممکن است فرد کارت معافیت از خدمت وظیفه دریافت کند یا مشمول معافیت تحصیلی شود، در غیر این صورت مشمول خدمت خواهند بود.

شرایط کلی مشمولان برای خروج از کشور

• مشمول فاقد غیبت باشد.
• دارای معافیت تحصیلی بوده و وضعیت تحصیلی مشخصی داشته باشد.
• در سنوات اولیه تحصیلی و یا سنوات ارفاقی (دارای مجوز سنوات ارفاقی) باشند.
• مشمولانی که تحصیل آنان به اتمام رسیده است و در مهلت معرفی یکساله باشند. (فارغ‌التحصیل، انصرا، اخراج و ترک تحصیل منجر به اخراج)
• برای مراجعت به موقع به کشور وثیقه مورد نیاز را بسپارند.
• ارائه گواهی اشتغال‌به‌تحصیل برای دانش‌آموزان و درخواست مجوز خروج موقت از کشور برای دانشجویان

فرآیند رسیدگی به درخواست خروج از کشور مشمولین

1. دانشجویی: از طریق سایت سازمان وظیفه عمومی بخش خدمات الکترونیک به صورت اینترنتی
2. دانش‌آموزی: ارائه اشتغال به تحصیل به همراه وثیقه سفر مربوطه به وظیفه عمومی محل استقرار دانشگاه یا سکونت مشمول و سپس صدور و ارسال مجوز خروج از کشور توسط سامانه وظیفه عمومی به پلیس گذرنامه ناجا. در نهایت برای صدور گذرنامه یا تمدید آن به اداره گذرنامه ناجا مراجعه شود.

مدت زمان سفرهای مطالعاتی برای مشمولان خدمت

افرادی که به منظور تحصیل به خارج از کشور سفر می‌کنند، می‌توانند بر اساس مدرک خود دوره‌ای را در خاک کشور دیگر بمانند. این دوره برای کارشناسی ارشد 6 ماه و برای دانشجویان مقطع دکتری 12 ماه است. پس از آن نیز می‌توانند به محل وظیفه عمومی خود بازگشته و مبلغ پرداختی خود را دریافت کنند.

این مشمولان می‌توانند برای سفرهای ورزشی، علمی، کاری و… از کشور با شرایطی خاص خارج شوند. یکی از شرایط گرفتن پاسپورت برای این افراد این است که باید متناسب با سفری که در پیش دارند، مبلغی به عنوان وثیقه به بانک پرداخت کنند. این مبلغ که از پیش تعیین شده است، برای سفرهای پژوهشی، تفریحی و زیارتی متفاوت است و معمولا مبلغ وثیقه سفرهای تفریحی از سایر سفرها کم‌تر است.

در انتها

تمام قوانین و شرایط گرفتن پاسپورت که در این مقاله گفته شد، همگی مربوط به پاییز 1400 است. پس ممکن است در گذر زمان، برخی از قوانین در این زمینه، دچار تغییرات شود. بنابراین برای گرفتن پاسپورت قبل از هر اقدامی به پلیس +10 مراجعه کنید تا از تمام جزئیات مطلع شوید.